Yamaç Paraşütü

Yamaç Paraşütü sporu, ilk bakışta serbest atlama paraşütüne benzeyen bir paraşüt ile uçak yerine, yüksek bir tepeden koşulmak sureti havalanmaktır.Eğimli ve yüksek bir tepeye açık olarak serilen paraşüt, pilotun koşmaya başlaması ile hava ile dolar ve pilotla birlikte havalanır. Uçuşların süresi kullanılan malzemenin performansı ve pilotun tecrübesine bağlı olarak kilometrelerce /saatlerce sürebilir. Tek kişi olabileceği gibi iki kişilik ( tandem ) kanatları da vardır.

Ilk denemesi 1940'lı yıllara uzanan yamaç paraşütü günümüze kadar pek çok değişiklik göstermiş, uçuş süresi ve güvenliğini artırıcı yapısal gelişme kaydetmiştir.Ilk yamaç paraşütü serbest atlayış paraşütüne benzemekteydi.Zamanla değişiklik göstererek basınca dayanıklı olma özelliği yerine yüksek kaldırma gücüne sahip aerofil yapıya dönüştü.

Yamaç paraşütü kanat yapısı 1980 li yıllardan itibaren kolay havalanan, iyi bir süzülme performansı ve yavaş çöküş oranı için en uygun şekline ulaştı. Ülkemizde Yamaç Paraşütü Sporu 1990 başlarında Fethiye Ölüdeniz bölgesindeki Baba Dağı'nın yabancı pilotlar tarafından keşfedilmesi ile tanınmış, ilk olarak üniversite kulüplerinde aktif olarak başlamıştır.

Bilinen en ekonomik hava aracı olması ve doğa sporları ile iç içe olması bugün geniş bir kitle tarafından sevilerek yapılmasını sağlamıştır.Temelde özel bir yetenek ve aşırı efor gerektirmeyen Yamaç Paraşütü Sporu standart bir eğitim sonrasında yapımı oldukça kolay ve zevklidir. THK, üniversite kulüpleri ve özel kulüpler tarafından Yamaç Paraşütü Eğitimleri düzenlenmektedir.

Uçuş Bölgelerinden Bazıları

Ölüdeniz - Babadağ
Konum: Muğla ilinin Fethiye ilçe sınırlarında yer alan Babadağ deniz kıyısından 7 km içeridedir. Ölüdeniz kumsalının hemen arkasında yükselir ve tam güneye bakar. Kalkış pistine Ölüdeniz'den 45 dakikalık stabilize ancak düzgün sayılabilecek yolla ulaşılır.

Uçuş Mevsimi: Nisan - Ekim arası güvenli uçuşlar yapılmaktadır. 

Bölge Özellikleri: Türkiye'de yamaç paraşütünün ilk yapıldığı yer olan Ölüdeniz dünyaca ün yapmıştır. Eşsiz doğası, güneşi ve denizi her sene binlerce yerli ve yabancı turisti büyüleyen bölge her çeşit outdoor aktivitesine uygun yapıdadır. Gelişmiş bir turistik merkez olan bölgede ulaşım, konaklama, yeme içme sorunu yaşanmamaktadır. Çevrede tekne turları ayrıca ilgi çekmektedir. Babadağ yaz kış trekking ve kampçılık alanı olarak tercih edilmektedir.

Kalkış Pistleri: Babadağ da toplam üç pist vardır. 1700 metre güney pisti kalkış için çok müsaittir. 1800 metrelik kuzey pisti biraz küçük ve diktir. 1900 Metre kuzey zirve pistinin kalkış alanı oldukça rahattır. Genelde 1700 metrelik pist günün büyük bölümünde tam karşıdan güney rüzgarı aldığı için genelde buradan uçulur. Oldukça geniş olan piste aynı anda 20 civarında kanat serilebilir.

Iniş Pisti: Ölüdeniz kıyısındaki Belcekız plajı, uzun ve genişliği ile oldukça rahat ve güvenli bir iniş alanıdır.

Meteorolojik Özellikler:Yaz sezonu boyunca hava tutarlılık gösterir. Bazen sabah saatlerinde kuzey rüzgarı eser ve kuzey pistlerinden vadi içine kalkış yapılır. Güney pisti günün büyük bölümünde 5-20 km arasında güneyden esen rüzgarı karşılar.

Dikkat edilmesi gerekenler:Özellikle sezonun başı ve sonu olan mevsim değişikliği aylarında havada hızlı değişimler olabilmekte ve kalkış alanına bulut inebilmektedir. Güney pistinde, öğleye kadar geçen sürede dağın batı ucundan gelen batı rüzgarı, sahte güney rüzgarı yaratarak yanıltabilmektedir.

Denizli Pamukkale
Konum: Pamukkale Denizliye 21 km uzaklıkta Çökelen Dağı eteklerinde yer almaktadır. Turistik bölge olduğu için bölgeye her türlü ulaşım şekli mümkündür. 

Uçuş Mevsimi:Ilıman iklimi ile yılın her mevsimi uçuş yapılabilmektedir. 

Bölge avantajları:Eski bir yerleşim bölgesi olan Pamukkale, kireçli sıcak suların çökmesiyle oluşan travertenleri ve tarihi kalıntılarıyla her yıl binlerce turistin geldiği ülkenin önemli turistik merkezlerindendir.Uçuş yapılabilen iki tepe bulunmaktadır: 

Eğitim Tepesi 
Meteorolojik Özellikleri:Gün doğduktan sonra gün-batı yönünde kendini hissettiren rüzgar öğle saatlerine kadar hafif şiddette eser. Öğle saatlerinde artan rüzgar batıya kayarak günbatımında neredeyse tamamen kesilmektedir. 

Kalkış Pisti:70 m yüksekliğindeki tepe alçak oluşundan dolayı amatör uçuşlar için tercih edilmektedir. Yeraltı sularının tüm bölgede yaşanan ılıman etkileri nedeniyle bölgede yaşanan rüzgar değişiklikleri burada hissedilmemektedir. Düzenli rüzgarlar sayesinde yıl boyunca güvenli uçuşlar yapılabilmektedir. 

Iniş Pisti:Yamaçtan yapılan uçuşlar bölgede bulunan düzlüklerde son bulur. Iniş noktaları herhangi bir engel taşımaması nedeniyle son derece güvenlidir. 

Dikkat Edilmesi Gerekenler:Yaz sıcağının en yoğun yaşandığı aylarda öğle saatlerinde hızlanan rüzgarla beraber oluşan sert türbülanslara dikkat edilmelidir. 


Dinamit Deposu 
Meteorolojik Özellikleri:Batı rüzgarının hakim olduğu tepe özellikle sabah saatlerinde uçuşa elverişlidir. Öğleye doğru başlayan güçlü termik oluşumlar deneyimli pilotlar için uzun uçuşlar sağlamaktadır.

Kalkış Pisti:Adını tepede bulunan eski bir dinamit deposundan alan uçuş pisti 300 metre yüksekliğindedir. Iki paraşütün rahatça kalkış yapabileceği geniş bir alanı olan yamaç, Pamukkale'nin tüm güzelliğini görecek noktadadır.

Iniş Pisti:Uçuş parkurunun bitimindeki araziye iniş yapılabildiği gibi travertenlerin girişinde yeralan helikopter pistine de güvenli inişler yapılmaktadır. 

Dikkat edilmesi gerekenler:Yaz aylarında öğle saatlerin oluşan türbülanslar uçuşlar sırasında maksimum düzeyde dikkat ve kontrol gerektirmektedir.Sert rüzgarlarda kalkış pistinin bitiş noktasında türbülanslara rastlanabilir.Çapraz esen rüzgar kalkıştan hemen sonra paraşütte asimetrik kapanmalara neden olmaktadır.Ayrıca tepenin dik eğimde bitmesi başarılı bir kalkış için çok süratli bir koşu gerektirmektedir. 

Ankara - Gölbaşı 
Konum:Ankara şehir merkezine 27 km uzaklıktaki Gölbaşı bölgesine ulaşım kent merkezinden kolaylıkla sağlanmaktadır. 

Bölge Özellikleri:Ankara'ya yakınlığı nedeni ile kent içerisindeki bütün aktivite ve olanaklardan faydalanmak mümkündür. Ankara'daki üniversite havacılık kulüplerinin Yamaç Paraşütü eğitimi verdikleri bölgedir. Gölbaşı, şehir hayatından uzaklaşmak isteyen Ankaralıların hafta sonlarını değerlendirdikleri bir mesire yeri olarak ilgi görmektedir. 

Kalkış Pisti:Geniş bir ovaya bakan eğitim tepesi uygun irtifası ve rüzgarı her yönden karşılaması nedeniyle yamaç paraşütü eğitimleri için çok elverişlidir.

Bolu - Abant 
Konum:Abant Dağları, Bolu şehir merkezinin 34 km güneyindedir. Asfalt olan 25 km.lik Abant Gölü ulaşım yolu kullanılarak ulaşılabilir. Ankara-Istanbul otoyolu geçişi üzerindeki Bolu'ya karayolu ile ulaşım oldukça kolaydır. Abant Gölüne kent merkezinden kalkan minibüsler kullanılabilir. 

Bölge Özellikleri:Yoğun orman alanları ile çevrili Bolu ili Her türlü turizm aktivitesine uygundur. Çevresi zengin bir bitki örtüsüne sahip Abant Gölü, yazın piknik ve dinlenme yeri, kışın kış sporlarının yapılabileceği bir yer olarak ilgi çekmektedir.Abant Gölü çevresindeki konaklama ve yeme-içme olanaklarından faydalanılabilir. 

Kalkış Pisti: Abant Dağları yamaç paraşütüne elverişli birden fazla kalkış pistine sahiptir. Genel olarak Abant Gölü yakınındaki geniş, düz ve tamamen çimen kaplı Örencik yaylası etrafındaki tepelerde yapılmaktadır.

Eğirdir
Konum : Isparta'ya 60 km uzaklığındaki Eğirdir'de karayolu ve demiryolu ulaşımı mevcuttur. Isparta'nın yerel otobüs firmaları Eğirdir'den geçer. 

Bölge Özellikleri : Eğirdir Gölü ve adası ile pek çok turistik aktiviteye elverişli Eğirdir, yamaç paraşütü sporu için çok uygun tepelere sahiptir. Süleyman Demirel Üniversitesi Havacılık Kulübü bu tepelerde eğitim uçuşları gerçekleştirmektedir.

Kayseri
Konum:Kayseri ili sınırlarındaki Ali Dağı, il merkezine 15 dk. uzaklıktadır. Otomobil ile dikkatlice çıkılabilir. Ya da, Zincidere otobüslerine binerek Alidağı Tabelası'nda inildiğinde, yürüyerek 45 dakikada tepeye ulaşılabilir. 

Bölge Özellikleri:Dünyanın en eski şehirlerinden biri olan Kayseri (eski Mazaka, Kaisareia), klasik çağlarda Kapadokya adı verilen bölgede yeralmaktadır. Kayseri her yıl binlerce yerli yabancı turisti ağırlamaktadır. Kayseri elverişli coğrafyası ile yamaç paraşütünün yanı sıra, kayak, bisiklet gibi diğer sportif turizm çeşitlerine de olanak sunar. Erciyes Ünivesitesi'ndeki Sivil Havacılık MYO, Ali Dağına hafta sonları eğitim uçuşları düzenlemektedir. 

Kalkış Pisti:600 ile 750 irtifa farkına sahip, birisi güney, diğeri kuzey rüzgarlarına uygun iki kalkış pisti mevcuttur. Stabil rüzgarlarda tepenin dik ve düzgün eğimi saatlerce yelken yapmaya elverişli,ancak türbülanslı havalarda dikkatli olmak gereklidir. 

Iniş Pistleri: Tepenin önünde rahatlıkla iniş yapılabilecek alanlar bulunmaktadır.

Eskişehir - Inönü
Eskişehir'in 15 km batısında bulunan Inönü ilçesinde Türk Hava Kurumunun tesisleri bulunmaktadır. Ilçenin kuzeye bakan yamaçları, özellikle yaz aylarında kuzeyden esen rüzgarları ile çok uygun uçuş şartları yaratmaktadır. Türk Hava Kurumu tarafından düzenlenen kurslar burada yapılmaktadır.

Antalya - Aksu
Antalya'nın Aksu ilçesindeki tepe Akdeniz Üniversitesi Havacılık Kulübü tarafından eğitim tepesi olarak kullanılmaktadır. Antalya-Alanya yolunun Aksu sapağından Perge Harabelerine dönüldüğünde, Perge'ye girmeden 10-15 km gidildiğinde 40-50 m'lik eğitim tepesine ulaşılır. Inişte sulama kanalına dikkat edilmelidir.

Yamaç Paraşütü Yapabilmek için Fiziksel Koşullar

Yamaç paraşütü yapabilmek için alt yaş sınırı 16'ı üst yaş 55 'dır. Üst yaş sınırı için sağlık durumuna göre esnek olunabilir. Kilo sınırı en az 40 kg, en çok 130 kg'dır. Epilepsi, astım, kalp, bel ve omurga rahatsızlıkları olanlar yamaç paraşütü eğitimlerine katılamazlar. Yamaç paraşütü eğitimine katılmak için sağlık koşullarının uygun olduğu beyan eden bir form doldurulur.

Paraşüt Tipleri

Paraşütler (kanat) pilotun ağırlığına göre ve uçuş tipine göre farklı ebat ve tiptedir. Hafif kilolu pilotun kullandığı paraşüt, ağır pilotun kullandığına göre daha küçük ebattadır. Paraşütlerin, alınan eğitim ve tecrübeye göre farklı performanslar gösteren 5 tipi bulunur.

Kanat Yapısı
Yamaç paraşütü:Kanopi (Kubbe), Askı ve fren ipleri, Taşıyıcı kolonlar ve Harnes (kuşam tertibatı) olmak üzere 4 bölümde incelebilir.

Kanopi:Paraşüt içerdeki hava basıncını sağlayıp havada kalmasını sağlayacak, hava geçirgenliği olmayan kumaştan yapılır. Kanopiler, pilotun ağırlığı ve uçuş tipine göre yaklaşık 40-60 hücreden oluşur ve bu hücreler hava basıncını sağlamak için kapakçıklarla birbirine bağlanır.

Askı ve fren ipleri:Oldukça dayanıklı ve hafif bir malzemeden yapılmış olan ipler pilotu taşımak üzere kanopiye dengeli bir şekilde dağılmıştır. Kanopinin önünde bulunan ipler toplanarak ön kolonlarda, arkadakiler ise arka kolonlarda toplanırlar. Fren ipleri farklı renkte olup bir halkadan geçerek (pilot bırakırsa dahi savrulmayacak şekilde) en son kolona yerleştirilirler.

Taşıyıcı Kolonlar:Taşıyıcı kolonlar, kubbe iplerini kuşama bağlarlar. Pilota kalkışta uygun tutunma yerleri sağlarlar.Kalkışı kolaylaştırmaktan öte farklı harnes kullanımına imkan tanırlar.Azı gelişmiş yamaç paraşütlerinde speed sistemi denilen hızlandırıcılar bulunurken bazılarında harnes kolonlara sabit olarak bağlanmıştır.

Harnes (Kuşam): Pilotun oturacağı kısımdır. Temel olarak pilotun takabilmesi için, kol ve bacaklardan geçen askılardan oluşur. Yapısı kullanılan malzeme ve ek donanımlara göre farklılıklar arz edebilir. Bazı harneslerde çapraz kolonlar bulunur. Bunlar kubbeyi daha güvenli tutmak için pilotun vücut hareketini doğrudan yukarıya iletmesini engelleyen bir yapıları vardır. Gelişmiş harneslerin, hızlandırıcı (speed sistem) bağlantıları, sırt koruyucusu, hava yastığı, yedek paraşüt bölümü gibi avantajları vardır. Bütün harnesler pilotun vücut yapısına göre ayarlanabilir.

Meteorolojik Bilgiler

Hava sporlarını güvenli bir şekilde yapmak için uygun hava koşulları çok önemlidir. Özellikle yamaç paraşütü için temel meteorolojik bilgiler gereklidir.Rüzgarın hareketi ve bulutların şekli uçuş için ilk işaretin alındığı meteorolojik olgudur. Diğer iki olgu türbülans ve termik'tir.

Türbulans:Dikey hava hareketleridir. Türbulanslar;5 km/h aşan darbe hareketlerinde, belli coğrafik bölgelerde, dik bir tepeye arkadan gelen rüzgar ile, termik giriş-çıkışlarında ve cephe bölgelerinde gözlenir.

Termik:Sıcak hava kütlesinin yükselmesiyle oluşur. Bu hava kütlesi soğuyarak uçuşu engelleyici bulutları oluşturur, bu da şiddetli türbülansa neden olur. Termik özellikle kayalık bölgelerde, asfalt alanlarda, orman bölgesinde, su bölgesinde(nehir,göl,deniz...) ve tarlalı alanlarda daha fazlaca oluşum gösterir.